Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, pasaport ve vize krizini Meclis gündemine taşıdı. İçişleri Bakanlığı‘na verildiği soru önergesinde pasaport basımında çip krizi yaşandığını belirterek 7 gün olan teslimat süresinin 2 ayı aştığını ifade etti. Öte yandan Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yapılan Schengen vize başvurularında vize ret oranlarının 2014 yılında %4 iken 2022 yılında %19 yükseldiğini aktaran Kenanoğlu, İçişleri Bakanlığı’na “AB vizelerine ret verilmesinin gerekçesi olarak Türkiye’de ki ekonomik krizin gösterildiği iddiaları doğru mudur?” diye sordu.
Soru önergesi metni aşağıda yer almaktadır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıda belirtilen sorularımın İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından Anayasanın 98. ve TBMM İçtüzüğünün 96. ve 99. maddeleri uyarınca yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
Yaklaşık bir yıldır Türkiye’de “pasaportta çip krizi” yaşanmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin çipli pasaportlarını üreten Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, geçen yıl Hollanda’daki tedarikçi firma “çip krizi” nedeniyle talebe yetişemeyince defter üretimini azaltmak zorunda kalmıştır. Pandemi sürecindeki uluslararası seyahat kısıtlamaları da eşzamanlı kalkınca Türkiye’de pasaport talebi aniden yoğunlaşmıştır.
Başvuru süresi uzayınca pasaport almak isteyenler Ankara’da ki basım merkezine gidip sabah saat 05.00’te sıraya girmektedir. Bunun yanın sıra pasaport için ödediği paranın iki katını aşan yol giderleri ve zaman kaybından şikâyetler artmaktadır.
2021 yılından bu yana yaşanan Pasaportta çip krizinde 7 gün olan teslimat sürelerinin 20 günü aştığı belirtilmektedir. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri (NVİ) Genel Müdürlüğü’nün Ankara’daki Pasaport Basım Merkezi’ne çevrimiçi olarak ulaşan başvuru sonrası basımı yapılan pasaport, PTT aracılığıyla yedi gün içinde sahibine ulaştırılmakta iken defter stokları eriyen NVİ Basım Merkezi, yaklaşık bir yıldır yurttaşın pasaport istemini zamanında karşılayamamaktadır.
Son süreçte bekleme süresinin 2 ayı aştığı, vize randevusunu kaçırma, uçak bileti ya da otel rezervasyonundan maddi kayba uğrama gibi şikâyetlerde beraberinde artmaktadır. Eğitim için yurtdışına gidecek olan öğrenciler de okullarındaki son kayıt tarihlerini kaçırdığı belirtilmektedir. Pasaport krizinin ne zaman çözüleceği bilinmemektedir.
Diğer taraftan, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine gitmek isteyenlerin Schengen vize başvurularında ret oranlarının gittikçe arttığı gözlenmektedir.
AKPM Genel Kurulu rapora göre Türkiye’den yapılan başvurulara 2014’te yüzde 4 olan vize reddi, 2020’de yüzde 12,7’ye, 2021’de ise % 19’a yükseldiği belirtilmektedir. Raporda gereksiz ve çok fazla belge istendiği, ücretin yüksek olduğu kaydedilirken, yüz yüze başvurma zorunluluğu gibi konulara da itiraz edilmektedir.
Bu bağlamda;
- Pasaport basımında yaşanan bu krizin asıl sebebi nedir?
- Pasaport çip ihalesinin yapılmadığı iddiaları doğru mudur?
- Pasaport çip krizinin yaşanmasında sorumluluğu olan kimlerdir?
- Pasaport alımında gecikme yaşandığı için vatandaşların maddi kayıplarına da neden olanlar hakkında bir işlem başlatılacak mıdır?
- Pasaportta çip krizinin acilen çözülmesi için ne tür adımlar atılacaktır?
- Avrupa Birliği (AB) ülkelerine gitmek isteyenlerin vize başvurularına ret verilmesi oranlarının artma gerekçesi nedir?
- AB vizelerine ret verilmesinin gerekçesi olarak Türkiye’de ki ekonomik krizin gösterildiği iddiaları doğru mudur?
