Elektrik dağıtım şirketlerinin, Sayıştay raporlarına yansıyan, eksik yatırımlarıyla ilgili soru önergesi

HDP İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, 2019 Sayıştay İnceleme Raporuna göre; TEİAŞ tarafından işletilen iletim sisteminde geçici kabulü yapılarak işletmede olmasına rağmen yüksüz olan güç transformatörleri bulunmasıyla ve elektrik dağıtım şirketleri tarafından yapılması gereken fider tahsisi ve yük aktarımlarının zamanında yapılmaması sonucu yüksüz olan bu güç transformatörlerinden istenilen verimin alınmamasıyla ilişkili olarak elektrik dağıtım şirketlerinden kaynaklı olan eksik yatırımlarla ilgili Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih DÖNMEZ‘e soru önergesi verdi.

Soru önergesi metni aşağıda yer almaktadır.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 96. ve 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) 2019 Sayıştay İnceleme Raporuna göre; TEİAŞ tarafından işletilen iletim sisteminde geçici kabulü yapılarak işletmede olmasına rağmen yüksüz olan güç transformatörleri bulunduğu, elektrik dağıtım şirketleri tarafından yapılması gereken fider tahsisi ve yük aktarımlarının zamanında yapılmaması sonucu yüksüz olan bu güç transformatörlerinden istenilen verimin alınmadığı bu durumun da atıl yatırımların oluşmasına neden olduğu tespit edilmiştir.

Yapılan incelemelerde TEİAŞ Genel Müdürlüğü’nün EPDK’ya muhatap 18.12.2017 tarih ve E.485271 sayılı yazı ile özetle “…yeni trafo merkezlerinden dağıtım şirketlerinin sınırlı düzeyde yük aldıkları tespit edilmiştir.

Dağıtım şirketleri yeni trafo merkezleri yatırımlarına koordine olamamakta, gecikmeler için kamulaştırma sorunları, ödenek yetersizliği vb. gerekçeler sunmaktadırlar.

Ancak ortalama açık şalt tipi trafo merkezinin 10 milyon TL, gaz izoleli trafo merkezinin 25 milyon TL olduğu düşünülürse, milyonlarca liralık yatırım çok daha düşük miktardaki dağıtım yatırımlarının gecikmesi nedeniyle atıl kalmaktadır.

Ayrıca yeni trafo merkezleri mevcut yüklerdeki artış ve yeni yükler için tesis edildiğinden, yeni trafo merkezlerinden yük almada yaşanacak gecikme son kullanıcılar için de arz güvenliği noktasında problemlere neden olabilmektedir.” denilerek yeni trafo merkezi yatırımlarının etkin ve zamanında kullanımı, tüketicilerin arz güvenliğinin artırılması adına dağıtım yatırımlarının hızlandırılması istenilmiştir.

Benzer şekilde TEİAŞ 26.06.2018 tarih ve E.255464 sayılı yazıyla da teknik olarak yük aktarma kapasitesi olan trafo merkezlerinin sıfırlanması durumunda herhangi bir Orta Gerilim yükünün enerjisiz kalmaması adına gerekli yatırımların planlanması ve elektrik dağıtım şirketlerinin bu doğrultuda yatırım yapmasının sağlanması istenilmiştir.

Bu bağlamda;

1. TEİAŞ tarafından işletilen iletim sisteminde geçici kabulü yapılarak işletmede olmasına rağmen yüksüz olan güç transformatörleri neden bulunmaktadır?
2. Elektrik dağıtım şirketleri tarafından yapılması gereken fider tahsisi ve yük aktarımlarının zamanında yapılmaması sonucu yüksüz olan bu güç transformatörlerinden istenilen verimin alınmaması üzerine atıl yatırımların oluşmasında sorumluluğu bulunan yetkililer hakkında bir inceleme başlatılacak mıdır?
3. Yeni trafo merkezlerinden dağıtım şirketleri neden sınırlı düzeyde yük almaktadır? Dağıtım şirketleri yeni trafo merkezleri yatırımlarına neden koordine olamamaktadır?
4. Yeni trafo merkezi yatırımlarının etkin ve zamanında kullanımı, tüketicilerin arz güvenliğinin artırılması adına dağıtım yatırımları hızlandırılacak mıdır?
5. Yük aktarma kapasitesi olan trafo merkezlerinin sıfırlanması durumunda herhangi bir orta gerilim yükünün enerjisiz kalmaması adına gerekli yatırımların planlanması ve elektrik dağıtım şirketlerinin bu doğrultuda yatırım yapması sağlanacak mıdır?