Doğalgazda devlet desteğiyle ilgili Cumhurbaşkanı, Enerji Bakanı ve BOTAŞ Genel Müdürü’nün birbiriyle çelişen açıklamaları Meclis gündeminde

Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, doğalgazda devlet desteğiyle ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Enerji Bakanı Fatih Dönmez ve BOTAŞ Genel Müdürü Burhan Özcan’ın birbiriyle çelişen açıklamalarını Meclis gündemine taşıdı. Doğalgaz faturalarının dörtte üçünün devlet tarafından karşıladığına ilişkin yapılan açıklamalar ile 2021 ve 2022 yılı bütçe rakamlarının uyuşmadığını belirten Kenanoğlu, söz konusu çelişkili duruma ilişkin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘na “Bütçe rakamları mı gerçek dışıdır? Yetkililerin açıklamaları mı gerçeği yansıtmamaktadır? Bir hesaplama hatası mı yapılmaktadır? Yoksa vatandaşa yanlış bilgi mi verilmektedir?” diye sordu.

Soru önergesi metni aşağıda yer almaktadır.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından Anayasanın 98. ve İçtüzüğün 96. ve 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

Doğalgaza devlet tarafından verilen desteğin büyüklüğü farklı zamanlarda Cumhurbaşkanı, Enerji Bakanı ve BOTAŞ Genel Müdürü tarafından farklı açıklamalar ile kamuoyuna aşağıdaki şekilde yansımıştır.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN, vatandaşları küresel düzeyde artış gösteren elektrik ve doğalgaz fiyatlarından korumak için geçen yıl 165 milyar liralık sübvansiyon yaptıklarını belirterek “Bu yıl da hanelerde kullanılan elektrik ve doğalgaz faturalarının önemli bir kısmının yükünü devlet olarak biz üstleniyoruz. Sadece enerjide vatandaşlarımıza yıl sonuna kadar, geçen yılın iki katına varan bir destek sağlamış olacağız.” demektedir. (Dünya, 02.04.2022)

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih DÖNMEZ, geçen yıl elektrik ve doğal gaz faturalarında 100 milyar liralık destek sağlandığını belirterek, “Bu destek hane başı yaklaşık yıllık 5 bin liradır. Ayrıca, akaryakıtta 65 milyar liralık bir ÖTV desteğini de hükümetimiz sağladı. Bu yıl elektrikte birinci kademede yaklaşık yüzde 50, doğal gazda ise yüzde 75’lik devlet desteği devam etmektedir. Örneğin, 100 liralık elektrik faturasının 50 lirası, doğal gazda ise 100 liralık faturanın 75 lirası hükümetimiz tarafından karşılanmaktadır.” (Bloomberght.com 10.02.2022)

“100 liralık doğalgaz faturası ödüyorsa vatandaşımız, 300 lirasını da devlet karşılamış demektir. Yani 400 liralık fatura gelecekken 100 lira geliyor. Şu anda yüzde 80’ini karşılar durumdayız. Elektrikte de bu oran yüzde 50 civarında. Bunlar konutlar için. Bu sübvansiyonun bedeli doğalgazda 80 milyar lira civarında elektrikte de 20 milyar lira civarında. Toplam 100 milyar lira.” Kişi başına 2 bin lirayı bulan akaryakıt (eşel mobil) desteği de dahil edildiğinde sübvansiyon 200 milyarı aşıyor.” ifadelerini kullanmıştır. (Posta: 27.12.2021)

BOTAŞ Genel Müdürü Burhan ÖZCAN ise; “Yılda ortalama bin metreküp tüketen bir konutun doğalgaz faturasının yaklaşık 11 bin 800 lira olduğunu, bunun 8 bin 168 lirasını devletin, 3 bin 631 lirasını ise vatandaşın karşıladığını ifade ederek “Özellikle Avrupa tarafıyla karşılaştırdığımızda inanılmaz fiyat farklılıkları var… Yapmış olduğumuz fiyat artışlarının hala ciddi destekleri de barındırdığını net bir şekilde ifade edelim. Devletimizin yüzde 76’lık desteği, yüzde 35’lik fiyat artışına rağmen yüzde 70 düzeyinde devam etmektedir.” (Hürriyet 02.04.2022)

Devletin konut abonelerinin doğalgaz faturalarını sübvanse tutarının ne kadar olduğunu anlayabilmek için bütçe kalemlerine bakıldığında 2021 yılında BOTAŞ’a Görevlendirme Gideri olarak 19 Milyar gibi bir rakam görülmektedir. 2022 yılında da BOTAŞ’a görevlendirme gideri adı altında ödemelerin devam ettiği ve yılın ilk iki ayında yapılan ödeme toplamının ise 3,3 milyar lira olduğu görülmektedir.

Bütçe rakamlarına bakıldığında Cumhurbaşkanının ve Bakanın zikrettiği rakamlardan çok uzak rakamlar olduğu açıklıkla görülmektedir.

Enerji Bakanının “her 400 liralık doğalgaz faturasının 300 lirasını Devlet karşılıyor” açıklamasını rakamlar ile değerlendirildiğinde karşımıza şöyle bir sonuç çıkmaktadır.

2021 yılında doğalgaz kullanımı 59,6 milyar metreküp olarak gerçekleşmiştir. (Enerji Atlası) EPDK Doğalgaz Sektörü 2020 yılı Raporuna göre toplam doğalgaz tüketiminin %32,35’i konutlarda kullanılmaktadır.

Bu durumda 2021 yılındaki 59,6 milyar metreküp doğalgazın 19,3 milyar metreküpünün konutlarda tüketilmiş olması gerekir.

2021 yılında konutlar için satılan doğalgazın perakende satış fiyat ortalaması 2,08 TL’dir. 19,3 milyar metreküpü 2,08 lira ile çarptığımızda konut abonelerinin bizzat ödediği doğalgaz faturalarının toplamı 40,1 milyar TL olmaktadır.

Vatandaş 40,1 milyar ödedi ise, Enerji Bakanının 400 liralık faturanın 300 lirasını devlet ödüyor cümlesinden hareketle, Devletin sübvansiyon rakamının 120,3 milyar lira olması gerekirken, Bütçe rakamlarında 2021 yılında BOTAŞ’a ödenen toplam “Görevlendirme Gideri” tutarının 19 Milyar lira olarak görülmesi başlı başına çelişkidir.

Bütün bunlara göre;

1. 400 Liralık Doğalgaz Faturasının 300 Lirası gerçekten Devlet tarafından mı karşılamaktadır?
2. Merkezi Yönetim Bütçesinde yer alan rakamlar ile devlet yetkililerin doğalgaz faturalarının dörtte üçünü biz karşılıyoruz açıklaması neden uyuşmamaktadır?
3. Doğalgaz faturasında Devlet sübvansiyonu ne kadardır?
4. Bütçe rakamları mı gerçek dışıdır? Yetkililerin açıklamaları mı gerçeği yansıtmamaktadır? Bir hesaplama hatası mı yapılmaktadır? Yoksa vatandaşa yanlış bilgi mi verilmektedir?
5. Devletin doğalgaz faturalarının dörtte üçünü karşıladığına ilişkin açıklamalar ile Bütçe rakamları aynı değilse kamuoyunun gerçeği bilmeye hakkı yok mudur?
6. Devlet doğalgaz ve elektrik sübvansiyonu için Bütçede herhangi bir hedefe yer vermemiş ise bu giderler nasıl finanse edilecektir? Yeni vergiler veya başka zamlar mı söz konusu olacaktır?