Kenanoğlu’ndan Çevre Bakanlığı’na: Zehir gemisi NAe Sao Paulo’nun Türkiye’ye gelmesine izin verilmemelidir!
Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, Türkiyeli firma SÖK Denizcilik’in 2021 yılının Nisan ayında Brezilya’dan satın aldığı asbest yüklü nükleer uçak gemisi NAe Sao Paulo’nun söküm için İzmir Aliağa’ya getirilmesini Meclis gündemine taşıdı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı‘na verdiği soru önergesinde söz konusu geminin söküm işlemlerinin çevreye ve halk sağlığına vereceği büyük zararlara dikkat çeken Kenanoğlu, “Uluslararası sözleşmelere aykırı hareket edilmesine ve olası zararlarına rağmen bu geminin ısrarla yoluna devam etmesine Türkiye neden engel olmamaktadır?” diye sordu.
Soru önergesi metni aşağıda yer almaktadır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıda belirtilen sorularımın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat KURUM tarafından Anayasanın 98. ve TBMM İçtüzüğünün 96. ve 99. maddeleri uyarınca yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim. 23/08/2022
Brezilya’dan 5 Ağustos’ta yola çıkan ve 5 Eylül tarihinde Türkiye’ye geleceği öngörülen NAe Sao Paulo adlı asbest yüklü geminin, İzmir Aliağa’daki SÖK Denizcilik gemi söküm tesislerine getirilerek söküm yapılacağı kamuoyuna yansıyan haberlerden öğrenilmiştir.
Brezilya Donanmasına ait NAe Sao Paulo nükleer atık yüklü uçak gemisinin Türkiye’ye gelmesine karşın çevre örgütleri, sendikalar, odalar ve gemi sökümünün tüm mağdurları itirazlarını ve kaygılarını dile getiren açıklamalarda bulunmuşlardır. Yapılan açıklamalarda; bu geminin tehlikeli atıkların uluslararası ticaretini düzenleyen Basel Sözleşmesi, İzmir Protokolü, iki ülkenin ve geminin transit geçeceği ülkelerin ulusal çevre mevzuatına aykırı olduğu belirtilmektedir. Anayasa’dan kaynaklı yaşam ve çevre hakkını kullanan savunucular, içindeki tehlikeli maddelere ve işlemlerine dair envai şaibe olan bu geminin ülkemizde sökülmesine karşı olduklarını belirtmektedirler.
9 ton olduğu iddia edilen asbest yüklü tehlikeli atıklarla dolu Brezilya donanmasına ait NAe Sao Paulo adlı geminin, başta Cebelitarık Boğazı’nı kontrol eden Birleşik Krallık, İspanya, Fas olmak üzere, transit ülkelerin hiçbirine izin başvurusu yapmadığı, birçok uluslararası hukuka aykırı işlemin yürütüldüğü bildirilmektedir.
Bu tür gemilerin sökülmesinin toprağa, suya ve insan sağlığına ciddi zararlar verdiği bilinmektedir. Bu nedenle, Brezilya’da, Türkiye’de veya insanların ve çevrenin korunması için gerekli güvenlik koşullarının bulunmadığı herhangi bir yerde bu tür bir sökme işlemine izin vermemelidir. Küresel şirketlerin açgözlülüğüne ve hükümetlerin kayıtsızlığına rağmen asbestin ticarileştirilmesinin durdurulması insanın yaşamını ve çevreyi korumak adına hayati öneme sahiptir.
Uluslararası denizcilik şirketlerinin ve bazı ülkelerin zenginleşmek için Türkiye’yi ve Brezilya’yı, halk sağlığı, işçilerin hayatı ve doğanın tahribatı pahasına hurdalığa çevirmesine dur denilmelidir. Bu bağlamda ilgili hükümetler tarafsız, şeffaf denetimler yürütmeli ve uluslararası sözleşmelere uymalıdır. Türkiye hükümeti zehir gemisi olan NAe Sao Paulo’nun Türkiye’ye gelmesine izin vermemelidir.
Bu bağlamda;
- Tehlikeli atıklarla dolu Brezilya gemisinin Türkiye’de sökülmesine neden izin verilmektedir?
- Asbestli Brezilya’ya ait geminin Türkiye’de sökülmesi neticesinde oluşabilecek, çevre ve insan sağlını etkileyen olumsuzluklardan kim sorumlu olacaktır?
- Türkiye’de tehlikeli atık ithalatı yasak değil midir?
- Sökülmesi muhtemel geminin asbestli atıkları nerede ve nasıl bertaraf edilecektir?
- Uluslararası sözleşmelere aykırı hareket edilmesine ve olası zararlarına rağmen bu geminin ısrarla yoluna devam etmesine Türkiye neden engel olmamaktadır?
