Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Ticaret Bakanlığı’nın 2022 yılı bütçe görüşmelerinde konuştu. Konuşmasında kooperatiflerin şirket mantığı dışında yeni bakış açısıyla değerlendirilmesi gerektiğini belirten Kenanoğlu, beş büyük market zincirinin siyasi iktidar tarafından kooperatiflere karşı bir noktadan yaratıldığını ifade etti.
Konuşma tutanak metni ve videosu aşağıda yer almaktadır.
17.11.2021 tarihli PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU
Konuşmacı: ALİ KENANOĞLU Seçim Çevresi: İSTANBUL
ALİ KENANOĞLU (İstanbul) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Bakan, bütün hazırunu saygıyla selamlıyorum.
Ya, öncelikle bu dolar artışı meselesinin artık Gezi direnişine bağlanmasından vazgeçilmesi gerekliliğini… Arkadaşlar konuşurken aynı şeyi konuştular ama yani Gezi direnişini, tümüyle onu suçlasanız bile o zaman dolar 1,85’ten 1,92’ye çıkmış, hepsi, hepi topu bu kadar yani. Gelinen noktada 10 liranın üzerinde ve hâlâ konuşan arkadaşlar dolar artışındaki beceriksizliklerini, bu konudaki başarısızlıklarını hâlâ buraya yüklemeye çalışıyorlar, artık bundan vazgeçin çünkü 1 lira seviyelerinde filan değil artık, 10 lira seviyelerinde bir dolardan bahsediyoruz.
Tabii, bu bütçe konusunda konuşulacak çok fazla başlık var ama ben birkaçına değineceğim vaktin daralması nedeniyle. Kooperatifçilik konusunda bir bakış açısı değişikliğine ihtiyaç var. Geçtiğimiz günlerde Genel Kurulda da Kooperatifler Kanunu’yla ilgili birtakım değişiklikler yapıldı ancak orada da gördük ki esasında kooperatifler bir şirket mantığı çerçevesinde ele alınıyor ve düzenlemeler de bakış açısı da bütünüyle bunun üzerine kurulu. Oysa kooperatifçiliği halkın, köylünün kalkınma modeli olarak ele almamız gerekiyor, köylünün köyde doymasını, orada yaşamaya devam etmesini sağlayabilme imkânı, aracı olarak da kooperatifçilik modelinin ortaya konması ve bu bakış açısıyla düzenlenmesi gerekir. Örneğin bu son yasayla işte, kadın kooperatifleri ve benzeri konularda çeşitli pozitif ayrımcılıklar getirildi. Köylerdeki kooperatiflerde gençlere yönelik özellikle birtakım avantajlı değişiklikler getirilmesi gerekiyor çünkü gençlerin köylerde yaşamaya, yaşamlarını oralarda kurmaya devam etmesini sağlamamız lazım çünkü bu göçlerden kaynaklı ülkenin yaşadığı sorunları, kentlerde yığılmanın getirdiği sorunları hepimiz biliyoruz ve bu konuda bütün siyasi partilerin, bütün siyasetçilerin de şikâyetçi olduğunu ifade edelim. Şimdi özellikle kooperatifler meselesinde, ya, domatesi topluyorsunuz ama salça yapmaya kalktığınız zaman bunu bir ticari faaliyet üzerinden bütün vergilendirmelere tabi tutuyorsunuz. Dolayısıyla bu, işte, sizin de bahsetmiş olduğunuz o büyük marketlerle rekabeti güçlendiren ve kooperatifçilerin, kooperatiflerin aleyhine olan bir durum çünkü kooperatif mantığına bir dayanışma mantığı yani üretimin yapıldığı yerde ucuza tüketme mantığı çerçevesinde bir dayanışma ağı çerçevesinde bakmak lazım. Yine komisyon toplantısında dile getirilmişti yani orada, örneğin bu zincir marketlerle ilgili olarak bir kooperatifler birliği başkanı şunu ifade etti: “Ya, biz bu konuda feryadı figan ettik yani bu 5’li zincir, 5 market zinciriyle ilgili olarak onların baskısı nedeniyle -yasalar onların lehinde çıkartıldı- bizim onlarla rekabet imkânlarımız ortadan kaldırıldı.” Özellikle nakliye ve benzeri konularda getirilen kimi düzenlemeler bütünüyle bu 5 marketin ya da bu büyük zincir marketlerin baskıları, siyasetçilere baskısı sonucunda oluşturuldu. Şimdi de onların bu büyümesini ya da bu tekelleşmesini nasıl engelleriz derdine düşüldü. Yani o canavarı siz yarattınız yani bir canavarsa eğer bu sizin söyleminize göre, sistemi bozan bir şeyse bunu siz yarattınız. Şimdi bununla nasıl uğraşılacak onun derdine düşmüş durumdasınız ama bunda sizin daha önceden de uyarıldığınızı hatırlatmak isterim.
Bir diğer konu, burada daha önceden de dile getirildi. Ben Balıkesir’de belediye başkan adayıydım son yerel seçimlerde; orada gördüğüm yani zeytin üreticileriyle çok içli dışlıydık ve hâlâ daha ilişkilerimiz sürüyor, görüşüyoruz, çeşitli konularda istişare ediyoruz ve bir şikâyetleri vardı, bu da Afrin zeytinleri üzerine. Afrin’den getirilen, aslında çalınan yani talan edilen zeytinler… Özellikle ÖSO üzerinden yapılan bu zeytin talanının oralarda Suriye Gözlemevinin raporları da var, Suriye İnsan Hakları Gözlemevinin raporları da var. Buradaki zeytinlerden kaynaklı olarak Balıkesir’de ve Osmaniye’de, işte, Bursa’da bizim zeytin üreticilerimizin olduğu birçok bölgede bu konuyla ilgili ciddi şikâyetler var çünkü bunlar bir ihracat ithalat disiplinine bağlı olmadan, kaçak bir şekilde getiriliyor ve bununla ilgili videolar var yayınlanmış yani gizli saklı filan değil, ben de paylaştım bunu. Afrin’deki fabrikalara getirilen zeytinler orada zeytinyağına çevriliyor ve oradan “Türk malı” damgası vurularak buradan dış piyasaya satılıyor.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER (Gaziantep) – Evet, Sayın Kenanoğlu tamamlar mısınız lütfen.
ALİ KENANOĞLU (İstanbul) – Tamamlıyorum Başkan.
Bununla ilgili olarak hem Türkiye’deki tırların videoları var getirilmiş hem de Afrin’deki fabrika ve tırların görüntüleri var. Bütün bunlar bir taraftan Afrin’deki o üreticilerin emeğine, onların malına mülküne çökme oluyor bir taraftan da iç piyasadaki bütün dengeleri de altüst eden ve iç piyasadaki zeytin üreticilerini de mağdur eden bir sonuca yol açıyor, bundan vazgeçilmesi gerekir.
Teşekkürler.
