Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, Mersin Akkuyu’daki inşa süreci devam eden nükleer santralde yetkililerin planlı dediği ancak bölgedeki evlerin zarar gördüğü ve iki kişinin yaralandığı patlamayla ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih DÖNMEZ‘e soru önergesi vererek kamuoyunda endişe yaratan durumu Meclis gündemine taşıdı. Soru önergesinde usulsüz Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu sonrasında mahkeme kararı beklenmeden başlayan nükleer santral inşaatında daha önce çatlak meydana geldiğine de dikkat çeken Kenanoğlu, son yaşanan patlama olayının geçiştirilemeyecek kadar ciddi bir durum olduğunu belirtiliyor.
Soru önergesi metni aşağıda yer almaktadır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Aşağıda belirtilen soruların Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih DÖNMEZ tarafından anayasanın 98. ve TBMM İçtüzüğü’nün 96. ve 99. maddeleri uyarınca yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
Türkiye’de ilk nükleer çalışması ve araştırmaları 1962 yılında İstanbul’da Küçükçekmece Gölü kıyısında kurulan 1 MW’lık TR-1 araştırma reaktörüyle başlamış ve nükleer santral çalışmaları yapılmıştır.
1986’da yaşanan Çernobil patlamasından sonra nükleer santrallerle ilgili çalışmalar bir süre askıya alınmıştır. Mersin ilinin Gülnar ilçesinde Yanışlı Mahallesi Akkuyu mevkiinde inşa edilen, Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali Akkuyu Nükleer Santrali için Rusya’ya büyük paralar ödenmiştir.
2010’da Türkiye ile Rusya arasında yapım antlaşması imzalanmış ve üretilecek elektrik için de Rus firmaya büyük kaynak aktarılacaktır.
Geçtiğimiz aylarda gündeme gelen çatlak meselesi, yapının kalitesiyle ve denetlenmesiyle ilgili soru işaretleri yaratmaktadır.
19 Ocak 2021 tarihinde, Mersin’deki Akkuyu Nükleer Santrali bölgesinde patlamalar meydana gelmiştir.
Akkuyu Nükleer Santralinde faaliyet yürüten şirket, patlamanın santrale giden bağlantı yolunun yapımını yürüten yüklenici firma tarafından planlı olarak gerçekleştiğini ve 2 kişinin hafif yaralandığını söylemiştir.
Nükleer enerji üretmeye soyunmuş bir şirketin patlamanın suçunu yüklenici firmaya atarak sorumluluktan kurtulmaya çalışması, patlamanın zararlarını öngörememesi ve sahaya giden bağlantı yolunu bile yapmayı beceremeyip 2 yurttaşın yaralanmasına ve pek çok evin zarar görmesine neden olması geçiştirilebilecek bir mesele değildir.
Nükleer santral inşaatı, daha nükleer enerji üretmeye başlamadan yaşamı ve doğayı tehdit etmeye başlamıştır. Zira nükleerin söz konusu olduğu yerde şeffaflıktan söz etmek mümkün değildir. Radyasyon sızıntıları, bir türlü çözülemeyen atık sorunu ise işin başka bir boyutudur.
Uzmanlara göre, hiç kaza olmasa bile nükleer santralden çıkan yüksek seviyeli bazı atıkların tam 250 bin yıl boyunca radyasyon yaymaya devam edeceği ve gelecek nesillerin yaşamını ipotek altına alacağını belirtmektedir. Orta dereceli atıkların dahi ortalama 100 yıl boyunca radyoaktif kalacağı, bunun ortalama insan ömründen bile fazla olduğuna dikkat çekmektedirler.
Usulsüz Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu ve mahkeme kararı beklemeden başlanan bu inşaat, halkın ve uzmanların görüşleri dikkate alınmadan hazırlanmıştır.
Üstelik Akkuyu Nükleer Enerji Santrali, Türkiye’nin hiç enerji ihtiyacı yokken yapılmaktadır. Uzmanlar, satın alınacak enerji fiyatının Megawatt saat başına 123.5 dolar olduğunu, bu fiyatın dünya ortalamasının iki buçuk misli katında olduğunu açıklamaktadırlar.
Bu bağlamda;
1- Türkiye’nin Nükleer Enerji santraline ihtiyacı var mıdır?
2- Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu ve mahkeme kararı beklenilmeden Akkuyu Nükleer Santralinin yapımına neden devam edilmektedir?
3- Nükleer sızıntılardaki radyasyon ve yıllara yayılan kanser etkisine ilişkin uzmanların görüşü alınmadan hazırlanan bu proje durdurulacak mıdır?
4- Patlamanın etkisi daha önceden öngörülüp, çevreye vereceği zarar konusunda yörede yaşayanlara uyarı yapılmış mıdır?
5- Pek çok evin camlarının kırılmasına ve zarar görmesine neden olan firma hakkında gerekli soruşturma yapılacak mıdır? Zarar gören evlerin giderleri karşılanacak mıdır?
6- Akkuyu Nükleer Santralinde geçtiğimiz aylarda gündeme gelen çatlak meselesi ile ilgili denetleme yapılmış mıdır?
