Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan‘ın idamlarının Meclis’teki oylaması konusunda bir eksiklik ve yanlışlık olduğu sürekli muhatapları tarafından dile getiriliyor. Bu karışıklığın sebebi yıllardır anlaşılamıyordu çünkü ortalıkta farklı farklı listeler vardı. Konuya ilişkin yaptığımız çalışma neticesinde aslında ortalıkta dolaşan iki farklı listenin olduğunu yani konuyla ilgili Meclis’te iki ayrı oylama yapıldığını tespit ettik. Meclis’te üç fidanın idamına ilişkin 10 Mart 1972 ve 24 Nisan 1972 tarihlerinde iki ayrı oylama yapılıyor. Üç fidanın idamıyla ilgili yapılan haberlerde de genelde ikinci oylama esas alınmış ve ilk oylamanın sonuçları verilmemiş.
Deniz Gezmiş ve arkadaşları hakkındaki idam kararları ilk kez Meclis’e gittiğinde, Meclis İçtüzük Hükümleri’ne aykırı olarak, söz konusu kanun üzerine “ivedilik”le görüşme kararı alınıyor. Gündemde 60 civarında görüşülmesi gereken idam kararı olduğu halde, Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idam kararı ilk sıraya alınarak hızlıca görüşülüyor. Meclis ve Senato’da idamların onaylanmasından sonra, CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, CHP adına, idam kararının usul ve esastan bozulması için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bir dilekçe ile başvuruyor. AYM, parlamentonun idamla ilgili kararını usul yönünden iptal ediyor. Yüksek Mahkeme’ye göre karar sürecinde, İçtüzüğe ve Anayasa’ya aykırı davranılmıştı ve esas hakkında karar verilmeden önce usul yanlışlıklarının düzeltilmesi gerekmekteydi. Bu iptal üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) idam kararlarını yeniden ve “usulüne uygun” olarak ikinci kez görüşüyor. Bir kez daha oy çokluğuyla idamların yerine getirilmesine karar veriliyor.
TBMM’de Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idamları üzerine yapılan görüşmelerin bilgileri aşağıda isim listeleriyle beraber yer almaktadır.
Ali KENANOĞLU
HDP İstanbul Milletvekili
- İlk görüşmeye dair tarihler:
- 10 Mart 1972 – Millet Meclisi
- 16 mart 1972 – Senato
- İkinci görüşmeye dair tarihler:
- 24 Nisan 1972 – Millet Meclisi
- 2 Mayıs 1972 – Senato
Not: Alttaki tablo Euronews muhabiri/yazarı Sertaç Aktan tarafından hazırlanmış olup ilgili tabloya tarafımızca 10 Mart 1972 tarihinde yapılan oylamada HAYIR oyu verenlerin ismi eklenmiştir.
TBMM’de yapılan oylamaların resmi tutanak belgeleri tarihsel sırayla aşağıdadır.
