Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, verdiği soru önergesiyle motorlu kuryelerin kayıt dışı çalışma, mobbing, düşük ücret, sigortasızlık ve uzun çalışma saatleri gibi sorunlarını Meclis gündemine taşıdı. Kenanoğlu, yanıtlanması istemiyle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt SELÇUK‘a verdiği soru önergesinde “Motosikletli kurye çalıştıran işyerlerinde bugüne kadar kaç denetim yapılmıştır? Kurallara uyan ve uymayan işyeri dağılımı nasıldır?” ve “Motosikletli Kurye mesleğinin çok tehlikeli işer sınıfına alınması için bir çalışmanız var mıdır?” diye sordu.
Soru önergesi metni aşağıda yer almaktadır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Aşağıda belirtilen soruların Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt SELÇUK tarafından anayasanın 98. ve TBMM İçtüzüğü ’nün 96. ve 99. maddeleri uyarınca yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
Türkiye’de motorlu kuryelerin sayısı son yıllardaki hızlı artışla birlikte yaklaşık 100 bin rakamına ulaştığı tahmin edilmektedir.
Motorlu kuryelerin yarısının kayıt dışı çalıştığı, özellikle göçmenlere ve öğrencilere düşük ücret dayatıldığı bilinmektedir.
Motosikletle kuryelik hizmeti, pandemi döneminde uzaktan alışveriş ve yemek talepleri nedeniyle özellikle büyük şehirlerde daha da yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Motokuryeler bazı şirketlerin evrak ve eşyasını taşımak bazı şirketlerin ise yiyecek siparişlerini yetiştirme telaşıyla gün boyunca trafikte hızla motor kullanmak zorunda kalmaktadır.
Sektör büyüdükçe sorunları da kat be kat artmaktadır. Kayıt dışı çalışma, baskı, mobbing, düşük ücret, sigortasızlık veya sigortaların gerçek maaş üzerinden yatırılmaması, uzun çalışma saatleri gibi birçok sorunla baş etmek zorunda kalmaktadırlar. Ayrıca, yağmurlu ve soğuk havalarda iş riskleri daha da artmaktadır. Uluslararası yemek firmalarının erken teslimat rekabetine girmesinin yarattığı baskı ile motosikletli kuryelerin kendi güvenliklerini riske atma pahasına trafik kurallarını ihmal ettiği vakalar da yaşanmaktadır. İşverenler sürekli siparişlerin hızlı teslim edilmesi için baskı uygulamaktadır.
İşin en can yakıcı kısmı ise bu hızlı teslimat baskısıyla trafik kazalarına çok sık maruz kalmaları ve ölümlü kazalarının artmasıdır. Müşteri ve işveren baskısı ile ‘acil acil’ denilerek ölüm riskiyle çalışmak zorunda kalmaktadırlar.
Güvencesiz çalışan on binlerce motokuryenin talepleri bir an önce çözüme kavuşturulması gereken acil sorunlardan biridir.
Bu bağlamda;
1- Türkiye’de kayıtlı olarak çalışan Motosikletli kurye sayısı kaçtır? Bunların illere göre dağılımı nasıldır?
2- Kayıtlı olan çalışan Motosikletli kuryeler hangi sözleşme ile çalışmaktadır? İş kanununa tabi midirler?
3- Motosikletli kuryelerin çalışma süreleri kaç saattir?
4- Motosikletli kurye çalıştıran işyerlerinde bugüne kadar kaç denetim yapılmıştır? Kurallara uyan ve uymayan işyeri dağılımı nasıldır?
5- Motosikletli Kurye Ulusal Meslek Standartları Belgesi kullanmak zorunlu hale getirilecek midir?
6- Motosikletli Kurye mesleğinin çok tehlikeli işer sınıfına alınması için bir çalışmanız var mıdır?
7- Motosikletli kuryelerin yaptığı kazalar iş kazası olarak sayılmakta mıdır?
8- Son bir yıl içerinde yaşanan motosiklet kazlarının kaçı kuryelerin yaptığı kazadır ve bunların kaçı ölümle sonuçlanmıştır?
9- Motosikletli kuryelerine sipariş teslimatı için süre konulması yasal mıdır?
10- Motosikletli kuryelerin sigorta primleri asgari ücret üzerinden mi yatırılmaktadır?
