HDP İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, 1920 – 23 yılları arasında Kurucu Mecliste Dersim Milletvekili olan ve 23 Kasım 1925 yılında İstiklal Mahkemelerinin düzmece suçlamalarıyla idam edilen Hasan Hayri Kanko’yu idam edilişinin yıl dönümünde mecliste andı.
Konuya ilişkin konuşma tutanak metni ve video alttadır.
ALİ KENANOĞLU (İstanbul) –
Sayın Başkan, 1920-1923 yıllarında Dersim Milletvekili olan Hasan Hayri Bey, İsmet İnönü’nün Lozan görüşmeleri esnasında Mecliste yer alan Kürt mebuslardan Lozan’a Türk ve Kürt halkının birlik ve beraberlik içerisinde yaşadıklarına dair bir telgraf çekmesi istenmesi üzerine bu telgrafa imza atmış ve yine talep üzerine Meclise yerel kıyafet giyerek gelmiştir.
Ancak Hasan Hayri Bey özellikle Koçgiri’de Topal Osman’ın uyguladığı kırım, tecavüz ve yağma uygulamalarına karşı durup bu vahşeti Meclise teşhir ettiği için Hükûmetin düşmanlığını kazanmıştır. Hasan Hayri Bey 1923’te biten milletvekilliği görevinden sonra da siyasetle uğraşmış ve bölge halkının çeşitli hak ve taleplerini dile getirmiş olduğu için Hükûmetin düşmanlığından kurtulamamıştır.
Bu durumun sonucu olarak, istiklal mahkemelerinde bugünlerde de çok bildiğimiz suçludan suça gitme, suç uydurma yöntemiyle cezalandırılarak 23 Kasım 1925’te -ilginçtir ki yerel kıyafetle Meclise gelmesi de gerekçe gösterilerek- 44 yaşında idam edilmiştir.
Bu Meclisin bir üyesi ve Dersim halkının vekili olan Hasan Hayri Bey’i saygıyla anıyorum.
