Kenanoğlu’ndan Sanayi Bakanlığı’na: Deprem Araştırma Raporu’nun bakanlığınızı ilgilendiren 4 önerisinden kaçı yerine getirilmiştir?

Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali KENANOĞLU, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Deprem Araştırma Komisyonu Raporu’nun Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nı ilgilendiren öneri/tedbir maddelerine ilişkin soru önergesi verdi. Söz konusu raporda 11 ana başlıkta sıralanan ve yerine getirilmesi gereken 268 tedbirden 4’ünün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sorumluluğunda olduğunu belirten Kenanoğlu, “Bu önerilerin kaçı yerine getirilmiştir? Kaçı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir? Yerine getirilmeyen öneri varsa neden gereği yapılmamıştır?” diye sordu.

Soru önergesi metni aşağıda yer almaktadır.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıda belirtilen sorularımın Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa VARANK tarafından Anayasanın 98. ve TBMM İçtüzüğünün 96. ve 99. maddeleri uyarınca yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

Türkiye aktif bir deprem ülkesi olarak sıklıkla yıkıcı depremler ile karşı karşıya kalmakta, meydana gelen hasar ve can kayıpları nedeniyle toplumsal hayat her yönüyle büyük ölçüde olumsuz etkilenmektedir. Çok geniş bir yelpazede tüm toplumu ve hayatın her alanını etkilemesi depremlerin çok boyutlu bir mesele olduğunu ve pek çok disiplini ilgilendiren doğasını açıkça ortaya koymaktadır. Dünyanın aktif deprem kuşaklarından birinde yer almamız nedeni ile var olan deprem tehlikesinin derinlemesine analiz edilmesi ve deprem risklerinin de çok disiplinli olarak yürütülecek kapsamlı çalışmalarla azaltılması ölçüsünde depremlerin afete dönüşmemesi sağlanabilmektedir.

Depremler tüm yıkıcı etkilerine rağmen belirli aralıklarla meydana gelen afetler olduğundan zamanla unutularak gündemden çıkmaktadır. Bu açıdan gündem sürekliliğinin, depremselliği yüksek olan ülkemizde deprem risklerinin azaltılması önem arz etmektedir.

30/10/2020 tarihinde İzmir’in başta Seferihisar ve Bayraklı ilçelerini etkileyen 6.9 ölçeğinde olan ve 102 vatandaşımızın hayatını yitirmesine, binden fazla vatandaşımızın yaralanmasına ve büyük maddi hasara neden olan deprem sonrası; Mecliste grubu bulunan beş siyasi partinin ortak önerisi ile “Depreme Karşı Alınabilecek Önlemlerin ve Depremlerin Zararlarının En Aza İndirilmesi İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Meclis Araştırma Komisyonu” (kısaca Deprem Araştırma Komisyonu olarak anılacaktır) kurulmuş ve 10.11.2020 tarihinde çalışmalarına başlamıştır. Üç aylık çalışma süresi tanınan Deprem Araştırma Komisyonuna artı bir ay daha süre tanınmış, toplam dört aylık çalışma süresi boyunca 18 toplantı yapılmış ve 16/07/2021 tarihinde 500 sahifeden oluşan ve içerisinde 268 önerinin yer aldığı 278 Sıra Sayılı raporunu yayımlamıştır.

Deprem Araştırma Raporunun dördüncü ve son bölümünde; deprem risk ve zararlarının azaltılması ve deprem konusunda ülkemizde her alanda alınması elzem tedbirlere dair önerilere yer verilmektedir.

Söz konusu Bölümünde yer alan “Sonuç ve Öneriler” kısmında; Deprem Bilgi Sistemi, Risklerin Belirlenmesi, Yer Bilimsel Etütler ve Planlamalar, Yapı Güvenliği, İmar, Denetim ve Yapı Kullanımı, Kentsel Dönüşüm, Mevzuat, Uygulama, İzleme ve Denetim Sistemi, Finansman Yönetimi, Toplumsal Farkındalık ve Deprem Sonrası başlıklı 11 ana başlıkta sıralanan ve yerine getirilmesi gereken 268 tedbir arasında Bakanlığınızı ilgilendiren maddeler aşağıda sıralanmıştır.

1. Sanayi tesislerinin deprem güvenliği hem yapısal hem ikincil hem de ekonomik riskler açısından değerlendirilmelidir. Bu tesis ve altyapıların yapısal unsurları, enerji hatları, boru birleşimleri, tank bağlantıları gibi bütün ana ve alt sistemleri ile tesisat elemanlarında depreme karşı dirençliliği sağlayacak fenni kuralların uygulanması, mevcut tesislerde risk değerlendirmelerinin öncelikli olarak yapılarak yapısal ve yapısal olmayan risklerin önlenmesine yönelik çalışmalar yürütülmelidir.
2. Ülke ekonomileri de ciddi şekilde etkilenmekte, hasar gören altyapı ve sanayi tesisleri, üretim ve iş gücü kayıpları nedeniyle ülke ekonomisinde büyük zararlar meydana gelmekte ve kalkınma yönündeki hamleler ciddi yara almaktadır. Ekonomik sektörlerin risk değerlendirmesi çok yönlü olarak yapılmalı; yapısal riskler, altyapı riskleri, iş gücü ve üretim kaybı riskleri gibi bileşenler bütünsel bir anlayışla ele alınmalıdır. Bu amaçla ilgili kamu kurum ve kuruluşları yanında sanayi odaları, ticaret odaları, TOBB, üniversiteler ve meslek odaları gibi ilgililer arasında etkin iş birliği sağlanarak iş yeri ölçeğinden sektör ölçeğine kadar iş sürekliliği planları yapılmalıdır. “Afete Hazır İşyeri” gibi projeler yaygınlaştırılmalı, iş yerlerinin sadece yapısal risklerinin değil iş sürekliliği risklerinin de azaltılması yönünde planlamalar yapılmalıdır.
3. Depremlerde ihtiyaç duyulan altyapı sistemleri, yazılımlar ve makineler gibi unsurların yerli üretiminin teşvik edilmesi için üniversite, kamu, sanayi iş birliğinin eş güdüm içerisinde birlikte çalışmalarını temin edecek şekilde düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Sismik izolatörler, sönümleyiciler ve farklı alan ve amaçlarla kullanılan çeşitli tiplerdeki sensörler gibi ürünlerin yerli olarak geliştirilip üretilmesine yönelik Ar-Ge ve üretim destekleri artırılmalıdır.
4. Kentsel dönüşümün hareketlenmesiyle inşaat sektöründe oluşabilecek genişlemenin ithalatı artırmaması amacıyla yerli ürün kullanımının ve üretiminin üniversite, kamu, sanayi iş birliği ile teşvik edilmesi; kaliteli üretim standartlarının efektif şekilde belirlenerek, depreme karşı uygun yapı malzemelerinin özel sektör tarafından geliştirilip üretiminin desteklenmesi sağlanmalıdır.

Bu bağlamda;

1. Deprem Araştırma Raporunun sonuç bölümündeki 268 öneriden, yukarıda sıraladığımız 4’ü Bakanlığınızı ilgilendirmekte olup, bu önerilerin kaçı yerine getirilmiştir? Kaçı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir? Yerine getirilmeyen öneri varsa neden gereği yapılmamıştır?
2. Deprem Araştırma Raporunun sonuç bölümünde yer alan ve Bakanlığınızca gereği yapılması gereken önerilerin gereğini yapmayanlar hakkında bir işlem başlatılacak mıdır?